پایگاه تحلیلی خبری شعار سال

فرشاد مومنی، اقتصاددان و رئیس موسسه دین و اقتصاد در نشست دانایی و توسعه و رونمایی از کتاب اندیشه بی‌خانمان می‌گوید که در واقع همه چیز در جامعه ما دفرمه و از ریخت افتاده است. حال سوال این است که چرا چنین اتفاقی رخ داده است. پاسخ مشخص است، زیرا این امر در کادر نظام حیات جمعی دیده نشده یا نخواسته که دیده بشود. در چنین شرایطی سیاستگذاری اقتصادی ما شبیه انتخابات برگزار کردن ما می‌شود. به همبن دلیل رضاقلی دغدغه دارد که چرا این علوم کارکرد ندارند. این به این معنا نیست که اصحاب علم درک ندارند که چه اتفاقی رخ داده است بلکه آنچنان هویت جمعی پیدا نمی‌کند که اثربخشی داشته باشد. اگر حکومت بخواهد رابطه خود با مردم را در استاندارد ۲۷۰ سال پیش نگه دارد نمی‌توان دانش‌بنیان شد، این را رضاقلی در کتاب سراب گرایی صنعتی در جامعه قبایلی ایران و ضرورت در مرکزیت قرار گرفتن علم و فناوری در توسعه، بیان کرده بود. دوستانی که به نسل من می‌گویند که تو هم آن زمان انقلاب بودی پس باید عذرخواهی کنید به آن‌ها توصیه می‌کنم که کتاب تاریخ بی خردی خانم باربارا تاکمن را بخوانند. در این کتاب، پنج نفطه عطف تاریخ بشر را بررسی کرده و تصریح دارد که عادی‌ترین انسان‌های تاریخ، واقعیت را درک می‌کردند، اما در ساختار قدرت حاکمان موضوعات دم دستی ساده را درک نکرده بودند. فردی عذرخواهی بکند با نکند بیشتر سطح فهم خود را از پدیده انقلاب اجتماعی منعکس می‌کند. ضمن اینکه گره‌ای هم با عذرخواهی من باز نمی‌شود. شبیه موضوعی که در مورد انقلاب مطرح می‌شود در مورد توسعه هم مطرح می‌شود. همچنانکه برخی به صراحت اعلام می‌کنند که میلی به توسعه ندارند. حیاتی‌ترین مسائل هم تا زمانی که هویت جمعی در کشور پیدا نکنند نمی‌توانند در مسیر اعتلا قرار گیرند. مساله توسعه یک مساله اجتناب‌ناپذیر است و اگر به صورت فعال و خلاق با توسعه روبرو نشویم در نتیجه سیلی خواهیم خورد. از ربع پایانی قرن بیستم کشور‌ها وارد یک مدار جدید به نام عصر دانایی شدند و انقلاب دانایی و اقتصاد مبتنی بر دانایی به مثابه یک شیوه تولید و همزمان به مثابه یک نظام حیات جمعی باید مورد توجه قرار بگیرد. کشور‌های در حال توسعه در موج اول انقلاب صنعتی فکر می‌کردند که صنعتی شدن یک امر انتزاعی بوده و صرفا با جابجایی ماشین‌آلات محقق می‌شود برای همین بر این باور بودند که دیگران ماشین‌آلات صنعتی تولید کردند و ما خریداری کرده و صنعتی می‌شویم. این در حالی است که صنعتی شدن باید در کادر نظام حیات جمعی دیده شود و تغییرات اجباری متناسب در ساخت سیاسی و اجتماعی و نظام آموزشی و ... لحاظ شود، اما، چون این نکات لحاظ نشد، جوامع به ابن روز افتادند به ترتیبی که الان حسرت دوران پیشاصنعتی را می‌خورند. یعنی گرفتاری‌ها چندین برابر شده و توانمندی پیشین را از دست دادند. این نوع طرز تفکر بود که باعث شد در بیست سال تورم کشور، سه هزار و نود درصد و نقدینگی ده هزار و دویست و پنجاه درصد رشد کند. وقتی ماجرای توسعه گره خورد باید روی دو جا متمرکز شد یکی اعتبار علمی جهت‌گیری‌های سیاستی و فرایند‌های تصمیم‌گیری و تخصیص منابع و دیگری نظام توزیع منافع. دقیق توضیح دهم که چطور به جای علم در فرایند سیاست‌گذاری و تخصیص منابع از شبه علم استفاده می‌کنند و گنجشک را رنگ می‌کنند و جای چیز دیگری قالب می‌کنند. این چه جور علمی است که یک بسته سیاستی معین در طی بالغ بر سه دهه گذشته در دستور کار نظام تصمیم‌گیری کشور قرار داشته است، اما به هیچ کدام از اهداف اعلام کرده نرسیده است و هزاران تخریب و فساد و به هم ریختگی و وابستگی ذلت‌بار و نابرابری ناهنجار را پدید آورده آما همچنان در دستور کار است و با بزک کردن جلو می‌رود. در دستکاری واقعیت و جا زدن شبه علم و دروغ و کلک و پنهان کاری واویلایی درست کردند. شما حساب کنید که در این کشور سه چهار سال است که سالنامه آماری را منتشر نمی‌کنند. نزدیک سی سال است که روند تحولات سهم مربوط به ارزش آفرینی واسطه‌گریی مالی را حذف کردند تا سلطه ربا را پنهان کنند در حالیکه ده متغیر کنترلی دیگر وجود دارد که با آن می‌توان موضوع را متوجه شد.

به مناسبت ایام بزرگداشت پیروزی انقلاب اسلامی به بررسی ساختار پژوهشی و یافته‌های کتاب مقاومت شکننده:تاریخ تحولات اجتماعی ایران از صفویه تا سال‌های پس از انقلاب اسلامی، نوشته جان فوران استاد جامعه شناسی دانشگاه کالیفرنیای آمریکا و ترجمه احمد تدین در سال ۱۳۷۰" توسط قاسم خرمی پرداخته شده است. این کتاب یکی از آثار روشمند درباره تحولات چند قرن اخیر ایران است. بعد از بیان نظرات خلاصه وار قاسم خرمی، اقدام به ضمیمه کردن تحلیل‌های نجف لک زایی (۱۳۸۳) درخصوص این کتاب شده است. تضارب آرای دو فرد مورد اشاره، شفاف کننده ابعاد مورد تاکید در این کتاب است.

دکتر رضا داوری‌اردکانی باور دارد متفکری که در رؤیای پدید‌آمدن عهد و عصری دیگر باشد، چه‌بسا با عصر و عهد خود مخالفت کند. بسیاری از متفکران تنها دغدغه‌شان خلق مفاهیمی بوده است تا از عهد و عصر خود فراتر رفته و به انکار وضع موجود دست بزنند. همان‌گونه که دلوز می‌گوید کار فلسفه خلقِ مفاهیم است.

رهبر معظم انقلاب صبح امروز (شنبه دوم دی ماه ۱۴۰۲) در دیدار پرشور هزاران نفر از مردم استان‌های خوزستان و کرمان، انتخابات ۱۱ اسفند ۱۴۰۲ را بسیار مهم، تعیین کننده و زمینه‌ساز تحول خواندند و با تبیین اهمیت مجلس شورای اسلامی در حل مشکلات موجود و تعیین مسیر حرکت کشور، تأکید کردند، ملت خود را برای برگزاری انتخابات به بهترین شکل یعنی همراه با ۴ خصوصیت «مشارکت قوی و پرشور، رقابت واقعی جناح‌ها و دیدگاه‌های مختلف، سلامت حقیقی و امنیت کامل» آماده کند. حضرت آقا با اشاره به جایگاه مهم انتخابات مجلس خبرگان، درباره مجلس و جایگاه آن نیز بیان داشتند که، مجلس براساس قانون اساسی ریل‌گذار آینده کشور است؛ ضمن اینکه حل مشکلات کشور به قانون‌گذاری مناسب و حضور مدبرانه مجلس نیاز دارد. ایشان در تبیین اهمیت اصل و منطق انتخابات در جمهوری اسلامی، فرمودند، جمهوریت و اسلامیت نظام هر دو به انتخابات وابسته است؛ چرا که تحقق جمهوریت و مردم‌سالاری و حاکمیت مردم در اداره کشور هیچ راهی جز برگزاری انتخابات ندارد.

صنعت در ایران گرفتار است؛ از سویی به دلیل وضعیت و شاخص‌های اقتصادی و تحریم‌های ظالمانه و از سوی دیگر به دلیل نبود برنامه و استراتژی توسعه؛ شاید بزرگترین ضربه را صنعت کشور از همین منظر می‌خورد.استراتژی توسعه صنعتی به مجموعه‌ای از جهت‌گیری‌های بلندمدت گفته می‌شود که از یکسو، چارچوب و نحوه ارتباط بخش صنعت کشور با اقتصادجهانی را تعریف می‌کند و از سوی دیگر به‌طور غیرمستقیم بر تخصیص منابع بین صنایع و یا گروه‎های صاحب‌نفوذ جامعه اثر می‌گذارد. به این ترتیب استراتژی توسعه صنعتی به مثابه نقشه راهی است که سیاست صنعتی کشور را تعیین می‌کند. در واقع، سیاست مذکور در بردارنده همه سیاست‌های صنعتی، تجاری، ارزی، پولی و مالی است که همگی در یک راستا و به صورت هماهنگ در جهت تحقق استراتژی توسعه صنعتی تنظیم می‌شوند.در چنین شرایطی، هنوز احکام مهمی‌که لازمه تدوین استراتژی توسعه صنعتی است روی زمین مانده است. به‌نظر می‌رسد در سایه همین ابهام و بی عملی است که صنایع در ایران، قربانی کمبود‌ها می‌شوند و در شرایطی که حرکت چرخ‌های صنعت می‌تواندمتضمن فعالیت اقتصادی مولد باشد، قطع برق صنایع به‌دلیل فعالیت ماینر‌ها و استخراج رمز ارزها، ارجح شناخته شده و این حرکت بی‌برنامه تداوم می‌یابد. از این‌رو انتظار می‌رود دولت سیزدهم نسبت به مشخص کردن جایگاه صنعت در اقتصاد ایران هر‌چه سریعتر اقدام کرده و با تدوین برنامه‌ای دقیق نسبت به اولویت‌بندی صنایع اقدام کند تا نقشه راه برای سال‌های پیش‌رو روشن باشد. در این شرایط سایر بخش‌ها از جمله سیاستگذاران حوزه انرژی با دریافت دقیق مسیر حرکت، خود را با وضعیت ترسیم شده تطبیق داده و لازم است فضا را برای رشد بخش مولد اقتصاد مهیا کنند. مهمترین دستاورد این اقدام مهار تورم افسارگسیخته، ایجاد اشتغال پایدار و همچنین بهبود وضعیت اقتصادی و معیشتی در جامعه خواهد بود.

بحث در خصوص وابستگی مصدق به آمریکا یا مستقل بودگی وی و همچنین ماهیت واقعی عاملان آمر به کودتای ۲۸ مرداد ، بحث جدیدی نیست. گروهی این واقعه را کودتا نمی دانند و نوعی قیام برعلیه دولت مصدق تصور می کنند و گروهی دیگر آن را کودتا مسلم فرض می کنند. در بیانات اخیر محسن برهانی، استدلال به عدم وجود کودتا شده و در مقابل آن، روزنامه کیهان موضع گیری شدید کرده بود. احمد زیدآبادی نیز در متنی انتقادی به بن ریشه های این رویداد پرداخته است.

درس های نهضت ملی کردن صنعت نفت و کودتای 28 مرداد: درس شماره یک این است که ابزارهایی مثل حمله نظامی و کودتا و تحریم همه در واقع یک روح در سه بدن است همه آنها ابزارهای تداوم سلطه زورگویانه کشورهای قدرت مند کم تعداد بر بقیه دنیاست. درس دوم این است که عنصر اصلی این هدف گذاری ها به ضعف کشاندن بنیه تولید ملی است.

برخورداری از نگاه ملی و ایرانی و لزوم توجه دوباره به ادبیات کهن از جمله مهم‌ترین نکاتی است که محمد قوچانی، روزنامه‌نگار و فعال رسانه‌ای پس از تماشای نمایش موزیکال «هفت خان اسفندیار» به آن‌ها اشاره می‌کند. این نمایش اولین دورخیز سازمان رسانه‌ای هنری اوج در تئاتر صحنه‌ای است که اقتباسی است آزاد از داستان مشهور شاهنامه اثر حکیم ابوالقاسم فردوسی. قوچانی بر این باور است سازمان‌های حاکمیتی همچون اوج با ورودشان به چنین حوزه‌هایی می‌توانند در زمینه تقویت نگاه ملی و ایرانی کمک کننده باشند. از این رو در تکمیل تعبیری که پیش‌تر نسبت به سازمان اوج داشته و از آن به عنوان «هالیوود اسلامی» یاد کرده بود؛ حالا عنوان «هالیوود ایرانی» را برای این سازمان به کار می‌برد.

نظریات درخشان درباره اقتصاد اسلامی که در دانشگاه امام صادق مطرح و نهادینه شده است، این روزها بیش از هر زمان دیگری در مدیریت کشور دیده می‌شود، زیرا عمده مدیران کنونی دولت در این دانشکده درس خوانده‌اند. سیداحسان خاندوزی، وزیر اقتصاد، حجت‌الله عبدالملکی وزیر سابق تعاون، کار و رفاه اجتماعی و دبیر شورای عالی مناطق آزاد، علی‌اکبر صالح‌آبادی، رئیس سابق بانک‌مرکزی، مجید عشقی، رئیس بورس اوراق بهادار، داود منظور، رئیس سازمان امور مالیاتی و رئیس جدید سازمان برنامه و بودجه، حسین قربانزاده، رئیس سازمان خصوصی‌سازی از امام صادقی‌های حاضر در کابینه رئیسی هستند. همچنین میثم لطیفی، رئیس سازمان اداری و امور استخدامی کشور، ریاست دانشکده مدیریت دانشگاه امام صادق را در کارنامه کاری خود دارد.

از شهریور سال ۱۴۰۱ کشور درگیر حوادثی شد که جرقه آن با فوت مهسا امینی زده شد. البته این اعتراضات مانند دوره‌های گذشته فقط محدود به یک مطالبه نبود و خواسته معترضان در شعار «زن، زندگی، آزادی» متبلور شده بود. تفاوت عمده این دوره از اعتراضات که برخی تحلیلگران آن را جنبش می‌دانند، در این است که هم نسل جوان و البته زنان نقش پررنگی در آن داشتند و هم دیگر معیشت دغدغه و مطالبه آن‌ها نیست. در طول این مدت بسیاری از نخبگان فکری و سیاسی و البته جامعه‌شناسان تلاش کردند با ارائه تحلیل‌ها، هم ابعاد و خواسته‌های معترضان را بررسی کنند و هم پیش‌بینی‌ای از آینده جامعه ایران داشته باشند تا بتوانند آن را ترسیم کنند. بااین‌حال، همچنان به‌طور قطع نمی‌توان گفت آینده چه خواهد شد. اصلا در چنین شرایطی امکان گفتگو تا چه اندازه وجود دارد؟

اسحاق جهانگیری، معاون اول رییس جمهور در دولت‌های یازدهم و دوازدهم در کانال تلگرامی خود نوشت: واگذاری فروش نفت به خارج از مجموعه وزارت نفت به سبب هر محدودیت و هر نیاز آنی می‌تواند خسارت‌های ملی جبران ناپذیری در پی داشته باشد، چنانکه عدم سرمایه گذاری متناسب با ظرفیت‌ها و نیاز‌های واقعی در صنعت نفت و گاز و فرآورده‌های آن، و رشد فزآینده تقاضا و مصرف، علائم نگران کننده‌ای در فرآیند توسعه ملی می‌باشد. گشایش اساسی در مناسبات بین‌المللی به همراه تدابیر مدیریتی، می‌تواند زمینه جذب صد‌ها میلیارد دلار منابع برای سرمایه‌گذاری در این صنعت مهم را فراهم نماید.

یک کارشناس آموزش گفت: «شنیده‌ها حکایت از آن دارد که بعضی از مدارس و اموال آموزش‌وپرورش با موقعیت تجاری که قابل فروش است و مشتری‌های قابل‌توجهی دارد، مازادسازی می‌شود. عموما مدارس قدیمی که در اواخر قاجار و پهلوی ساخته‌شده‌اند، اکنون در مرکز شهر قرار گرفته‌اند. آن زمان فضا باز بوده و از آن استفاده کرده‌اند. به تدریج شهر‌ها گسترش پیدا کرد و اکنون در مراکز شهر‌ها قرار گرفته‌اند. مرکز شهر‌ها هم عموما تجاری و ارزش ملکی هنگفتی دارد. نیک نژاد کارشناس آموزش هم اظهار داشت: خصوصی سازی در آموزش شکل‌های متفاوتی دارد که یکی از خشن‌ترین‌های آن را نظام جمهوری اسلامی درحال انجام دادن است. در واکنش به این قضیه، علی بهادری جهرمی در توییتر نوشت:فروش این مدارس یک ‎دروغ بزرگ است.

فرشاد مومنی گفت: «شرم باد بر کسانی پروژه تعدیل ساختاری را بر ایران تحمیل کردند. نسبت تعهدات حکومت کشور ما در سلامت و آموزش در سال‌هایی که نفت بیش از ۱۰۰ دلاری را می‌فروخته حدودا نصف میانگین جهانی بوده است. حکومت گرامی نگاه کند تا ببیند پس از اجرای تعدیل ساختاری، تعهداتش در امور حاکمیتی مانند تغذیه، مسکن، سلامت، آموزش و ... به حدود یک چهارم زمان جنگ رسیده است. این مساله به امنیت ملی ما گره میخورد، چون ما بیش از ۱۵ استان مرزی داریم. آن‌ها که دلشان برای امنیت ملی می‌تپد باید بفهمند که شکننده‌ترین آثار این وضعیت در استان‌های مرزی ما رخ داده است.»

جلیل رحیمی جهان آبادی نماینده مجلس اظهار داشت: در طی ۴۰ سالی که از عمر انقلاب اسلامی گذشته حوادث و داستان‌ها و تغییرات زیادی اعم از تغییر در ارزش ها، هنجارها، سبک زندگی و نحوه رفتار رخ داده است. با کفش و لباس یک بچه دو ساله نمی‌شود آن را به تن یک انسان ۴۴ ساله کرد و توقع داشت زندگی کند. وی افزود:ما نمی‌توانیم از ملت توقع داشته باشیم زیربار مشکلات کمر خم کنند، اما به من نماینده مجلس و یا هر مسئول دیگری اعتراض نکنند این خواسته به حقی نیست. افول شدید سرمایه‌های اجتماعی، تخریب شخصیت‌های مورد رجوع، حمله به افراد مورد قبول عام نه تنها راه حل نیست بلکه بحران کشور را تشدید می‌کند هر کسی که بزرگ قومی، مذهبی، هنرمند و ... است سرمایه اجتماعی این مملکت است ما باید با این‌ها گفتگو کنیم و این‌ها را با خودمان همراه کنیم و از آن‌ها راهکار بگیریم.

محمدحسن شمشیری یکی از نیکوران بنام و اسوه سخاوتمندان عصر خودش بود. فرزندی نداشت و تمام ثروتی که با استکان شویی و ظرفشویی تهیه کرده بود را صرف آزادی و سربلندی ایران و رفع حوائج مردم گرفتار کشور کرد. برای آزادی بسیاری از زندانیان سیاسی وقت، وثیقه ملکی فراهم کرد، هزینه تحصیل تعدادی از دانشجویان بی بضاعت را تامین کرد و در مجموع یک سوم دارایی اش را وقف امور خیریه کرد. تحريم فروش نفت ایران، دولت مصدق را در تنگنای مالی قرار داد و برای تامین هزینه های اداره مملکت، مجبور به فروش اوراق قرضه کرد، شمشیری در اقدامی جوانمردانه و وطن خواهانه ۳۰۰ هزار تومان از اوراق قرضه دولت را یکجا خرید و یک میلیون تومان هم در اختیار «بانک بیمه» قرار داد تا به افراد نیازمند و تحت فشار وام اعطا کند. در سالهای بعد از کوتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲، این پیر مرد وطن دوست و نیک کردار ایرانی، به خاطر حمایت از مصدق، زیر فشارهای شدید سیاسی و امنیتی قرار گرفت. او مدتی به جزیره خارک تبعید شد. در همان حال ناامید نشد؛ شروع به سوادآموزی کرد و برای مردم خارک کارآفرینی کرد و درسال ۱۳۴۰ درگذاشت. 12 مهرماه سالگرد 61 سال درگذشت این بزرگ مرد می باشد.

حجت الاسلام سید ابراهیم رئیسی ،رئیس جمهور در سخنرانی امروز خود در سازمان ملل متحد گفت: با اشاره به آسیب‌ها و مخاطرات نظم کنونی و رو به زوال جهان، تلاش‌های متراکم و پیوسته ملت ایران را برای شکل‌دهی به نظم و نظامی عادلانه در دنیا مورد توجه قرار داد و با برشمردن مصادیق متعددی از بی‌عدالتی و استاندارد‌های دوگانه آمریکا در قبال مسائلی همچون تروریسم و حقوق بشر در نقاط مختلف جهان از جمله در مواجهه با ایران، به سرفصل‌های نقش برجسته و پیشرو جمهوری اسلامی ایران در ایستادگی مقابل سیاست‌های زورگویانه و مداخله‌جویانه از جمله مهار تروریسم دست‌ساز آمریکا و ناکام کردن تغییر نقشه کشور‌های منطقه به فرماندهی سردار شهید سپهبد سلیمانی پرداخت و تأکید کرد: رسیدگی عادلانه قضائی به جنایت رئیس جمهور سابق آمریکا را از طریق یک دادگاه عادلانه، دنبال خواهیم کرد.

پیروز مجتهدزاده استاد دانشگاه و منتقد محمد مصدق گفت: در حالی که طرفداران مصدق، ملی کردن نفت به سبک و سیاقی که او به ثمر رساند را یک "شاهکار ملی" خواندند، مخالفان او همان هنگام و بعد‌ها این گونه ملی کردن را یک "خیانت علنی" قلمداد کردند. کارشناسان برجسته امور نفتی تقریبا به اتفاق آرا ملی کردن نفت به سبک و سیاقی که مصدق انجام داد را یک اشتباه یا خطای اساسی قلمداد کرده اند: شادروان دکتر فواد روحانی در صفحه ۳۸۰ کتاب "زندگی سیاسی مصدق در نهضت ملی ایران" رد پیشنهاد مشترک امریکا و انگلیس برای حل بحران نفت توسط مصدق را یک "تاسف" قلمداد کرد و در جلسه یاد شده در بالا "یک اشتباه بزرگ" دانست

اساسا مفهوم جمهوریت با اسلامیت سازگاری ندارد. در غوغای جمهوریت ۱۳۰۲ و ۱۳۰۳ هم که رضاخان سردارسپه خواست، ایران را جمهوری کند، مراجع تقلید وقت یعنی شیخ عبدالکریم حائری یزدی، سید ابوالحسن اصفهانی و میرزا محمدحسین نائینی با او در قم ملاقات کردند و از او خواستند دست از جمهوریت بردارد تا با انتقال سلطنت از قاجار به پهلوی موافقت کنند که این کار عملی شد.

محمد غرضی گفت: مشکلات باید اقتصادی حل شود. به مردم می‌گویند؛ اگر نفت نباشد اداره کشور غیر ممکن است. توانایی مردم برای اینکه اداره کشور را با وسایل موجود انجام بدهند بسیار خوب است. این‌ها توانایی اداره کشور را ندارند و تمامی استعدادشان این بوده که بتوانند دولت و مجلس را برای اینکه اقتدار سیاسی بر اقتدار اداره کشور حاکم شود، یکپارچه کنند. این امتیاز را هم به‌دست آورده‌اند، اما موفق به راضی کردن مردم نشدند.

حجت‌الاسلام قنبریان پژوهشگر حوزه عدالت معتقد است که تندترین نقد‌ها به جمهوری اسلامی از درون پایگاه آرمان‌های انقلاب است و این یک فرصت است.